رایة الهدی

یک روانشناس، افسردگی را، افکار منفی نسبت به خود، آینده و جهان پیرامون دانست و گفت: سبک اسنادی مبتلایان به افسردگی، درونی، کلی و غیرقابل پیش‌بینی است که به درماندگی خودآموخته منجر می‌شود.

امیرمحمد شهسوارانی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به اینکه در افسردگی فرد از نظر حالات روانی، احساسی و رفتاری وارد فاز منفی می‌شود، اظهار داشت: در افسردگی شناخت و افکار منفی نسبت به خود، آینده و جهان پیرامون به وجود می‌آید.

وی افزود: بخشی از علل افسردگی ژنتیکی است اما عمده‌ترین علل افسردگی رفتاری است و در واقع افسردگی واکنش به ناکامی فرد است.

وی ادامه داد: وقتی فرد ناکام می‌شود با انجام رفتارهایی که برای حصول نتیجه است روی می‌آورد که یکی از آنها پرخاشگری است اما وقتی که او نتواند به نتیجه دلخواه خود برسد دچار درماندگی می‌شود و به تدریج این درماندگی آموخته شده و علت اصلی افسردگی او می‌شود.

این متخصص حوزه بهداشت روان گفت: این موضوع دو پیامد به همراه دارد یکی بحث ارتباط با محیط است که فرد یاد می‌گیرد که محیط غیرقابل پیش‌بینی و کنترل است و نمی‌تواند پیامد آن را کنترل کند و دوم اینکه سبک‌های اسنادی او به گونه‌ای است که او موارد منفی را به صورت خارج از کنترل کلی و غیرقابل پیش‌بینی تفسیر می‌کند.

شهسوارانی تصریح کرد: حالت‌های سبک‌های اسنادی به صورت درونی، بیرونی، کلی، جزئی و پیش‌بینی و عدم پیش‌بینی‌پذیری است.

در سبک درونی، فرد مشکلات را به خود ارتباط می‌دهد مثلاً فرد مبتلا به افسردگی موارد مثبت را به خارج از کنترل خود و موارد منفی را به درون خود ارتباط می‌دهد.

وی گفت: در حالت کلی، جزئی فرد مبتلا به افسردگی موارد منفی را به صورت کلی تقسیم می‌کند و معتقد است همیشه اوضاع به همین منوال خواهد ماند.

وی افزود: در مورد پیش‌بینی و عدم پیش‌بینی پذیری نیز مبتلایان به افسردگی قادر به پیش‌بینی موقعیت‌ها نیستند در حالی که فرد عادی می‌تواند پیش‌بینی و کنترل نسبت به امور زندگی خود داشته باشد، همچنین ترکیب این حالات می‌تواند موجب ویژگی‌هایی مانند آرامش و استرس شود.

شهسوارانی با بیان نقش یادگیری در ابتلا به افسردگی، گفت: اگر فردی مدام با سرزنش مواجه شود و در محیطی باشد که نداند چه پیش خواهد آمد دچار عدم پیش‌بینی و کنترل می‌شود.

مثلاً در سبک دلبستگی ایمنی دوسوگرا که برخی والدین در مورد فرزندان خود اعمال می‌کنند و بر اساس آن گاهی خوش خلق و گاهی نیز شخصیت خشن دارند. این مسئله موجب سردرگمی کودک می‌شود در این حالت کودک نمی‌تواند پیش‌بینی از رفتار والدین داشته باشد.

وی افزود: این رفتار در نهایت احساس منفی را در کودک ایجاد می‌کند، همچنین پیام‌های دو سطحی که بر اساس آن والدین رفتار و گفتارشان متفاوت است موجب عدم پیش‌بینی‌پذیری موقعیت‌ها توسط فرزندان می‌شود.

این متخصص حوزه بهداشت روان با اشاره به سبک فرزندپروری سهل‌گیر که امروز در جامعه به ویژه در مورد تک‌فرزندها اعمال می‌شود گفت: در سبک سختگیرانه که به ویژه در مورد تک‌فرزندها اعمال می‌شود کودک با مقاومت و ‌«نه» مواجه نمی‌شود، بنابراین با ورود به محیط‌های اجتماعی ثانویه مانند مدرسه با سرخوردگی مواجه می‌شود، همچنین ممکن است موقع ازدواج از طرف مقابل «نه» بشنود و این موضوع به سرخوردگی و در برخی موارد نیز خودکشی او منجر شود.

این روانشناس تأکید کرد: لزوم آموزش‌های پیش از ازدواج برای همسرگزینی و الزام والدین به یادگیری سبک‌های فرزندپروری قبل داشتن فرزند ضروری به نظر می‌رسد زیرا هدف از افزایش جمعیت، افزایش افرادی است که با کوشا و سالم باشند و با آداب اسلامی رشد یابند.

وی خاطرنشان کرد: دین مبین اسلام دستورات ضد افسردگی زیادی دارد که باید در قالب آموزش‌های عمومی به جامعه ارائه شود.