مقام معظم رهبری در دیداری که با جمعی از فرماندهان لشكر 27 محمد رسولالله (ص) در سال 1375 داشتند، به تشریح ویژگی های خواص و عوام جامعه و نقش آنان در برهههای تاریخی اسلام پرداختند.
این بیانات تاریخی حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره خواص و عوام ، دارای روشنگریهای بسیاری است كه امروز نیز میتواند چراغ راه جامعه اسلامی بوده و انقلاب اسلامی را از گزند آفتها مصون بدارد.
*** بخش کوتاهی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی را پیرامون موضوع خواص و عوام را در ادامه ملاحظه می کنید.
جهاد فکری و روشنگری فکر مردم
يكی از جهادها هم جهاد فكری است. چون دشمن ممكن است ما را غافل كند، فكر ما را منحرف سازد و دچار خطا و اشتباهمان گرداند؛ هر كس كه در راه روشنگری فكر مردم، تلاشی بكند، از انحرافی جلوگيری نمايد و مانع سوءفهمی شود، از آنجا كه در مقابله با دشمن است، تلاشش جهاد ناميده میشود. آن هم جهادی كه شايد امروز، مهمّ محسوب میشود.
بايد به فكر بروید، كه چرا چنين شد؟
اتّفاقی كه افتاده است، در صدر اسلام است. من يك وقت عرض كردم: جا دارد ملت اسلام فكر كند كه چرا پنجاه سال بعد از وفات پيغمبر، كار كشور اسلامی به جايی رسيد كه مردم مسلمان - از وزيرشان، اميرشان، سردارشان، عالمشان، قاضیشان، قاریشان و اجامر و اوباششان - در كوفه و كربلا جمع شدند و جگر گوشهی پيغمبر را با آن وضع فجيع به خاك و خون كشيدند؟! خوب؛ انسان بايد به فكر فرو رود، كه چرا چنين شد؟
جامعه به دو قسم تشکیل می شود؛ خواص و عوام
ببينيد عزيزان من! به جماعت بشری كه نگاه كنيد، در هر جامعه و شهر و كشوری، از يك ديدگاه، مردم به دو قسم تقسيم میشوند: يك قسمْ كسانی هستند كه بر مبنای فكر خود، از روی فهميدگی و آگاهی و تصميمگيری كار میكنند. راهی را میشناسند و در آن راه - كه به خوب و بدش كار نداريم - گام برمیدارند. يك قِسم اينهايند كه اسمشان را خواص میگذاريم. قسم ديگر، كسانی هستند كه نمیخواهند بدانند چه راهی درست و چه حركتی صحيح است. در واقع نمیخواهند بفهمند، بسنجند، به تحليل بپردازند و درك كنند. به تعبيری ديگر، تابع جَوّند. به چگونگی جوّ نگاه میكنند و دنبال آن جوّ به حركت در میآيند. اسم اين قسم از مردم را عوام میگذاريم. پس، جامعه را میشود به خواص و عوام تقسيم كرد.
تعریف خواص جامعه
خواص چه كسانی هستند؟ آيا قشر خاصّی هستند؟ جواب، منفی است. زيرا در بين خواص، كنار افراد با سواد، آدمهای بیسواد هم هستند. گاهی كسی بیسواد است؛ اما جزو خواص است. يعنی میفهمد چه كار میكند. از روی تصميمگيری و تشخيص عمل میكند؛ ولو درس نخوانده، مدرسه نرفته، مدرك ندارد و لباس روحانی نپوشيده است. بههرحال، نسبت به قضايا از فهم برخوردار است.
تعریف عوام جامعه
عوام يعنی كسانی كه وقتی جوّ به سمتی میرود، آنها هم دنبالش میروند و تحليلی ندارند. يك وقت مردم میگويند «زنده باد!» اين هم نگاه میكند، میگويد «زنده باد!» يك وقت مردم میگويند «مرده باد!» نگاه میكند، میگويد «مرده باد!» يك وقت جوّ اين طور است؛ اينجا میآيد. يك وقت جو آن طور است؛ آنجا میرود!
شما خودتان را در صحنهای كه از صدر اسلام تبيين میكنم، پيدا كنيد. يك عدّه جزو عوامند و قدرت تصميمگيری ندارند. عوام، بسته به خوش طالعی خود، اگر تصادفاً در مقطعی از زمان قرار گرفتند كه پيشوايانی مثل امام اميرالمؤمنين عليهالسّلام و امام راحل ما رضواناللَّه تعالی عليه، بر سرِ كار بودند و جامعه را به سمت بهشت میبردند، به ضربِ دستِ خوبان، به سمت بهشت رانده خواهند شد. اما اگر بخت با آنها يار نبود و در مقطعی قرار گرفتند كه «وجعلنا هم ائمة يدعون الیالنارِ» و يا «المتر الیالذين بدلوا نعمةالله كفرا و احلوا قومهم دارالبوارِ. جهنم يصلونها و بئس القرارِ» به سمت دوزخ خواهند رفت. پس، بايد مواظب باشيد جزو عوام قرار نگيريد.
راننده کمپرسی جزو خواص جامعه و پيشنمازی که جزو عوام جامعه بود
در دوران پيش از پيروزی انقلاب، بنده در ايرانشهر تبعيد بودم. در يكی از شهرهای همجوار، چند نفر آشنا داشتيم كه يكی از آنها راننده بود، يكی شغل آزاد داشت و بالاخره، اهل فرهنگ و معرفت، به معنای خاص كلمه نبودند. به حسب ظاهر، به آنها عامی اطلاق میشد. با اين حال جزو خواص بودند. آنها مرتّب برای ديدن ما به ايرانشهر میآمدند و از قضايای مذاكرات خود با روحانی شهرشان میگفتند.
روحانی شهرشان هم آدم خوبی بود؛ منتها جزو عوام بود. ملاحظه میكنيد! رانندهی كمپرسی جزو خواص، ولی روحانی و پيشنماز محترم جزو عوام! مثلاً آن روحانی میگفت: «چرا وقتی اسم پيغمبر میآيد يك صلوات میفرستيد، ولی اسم «آقا» كه میآيد، سه صلوات میفرستيد؟!» نمیفهميد. راننده به او جواب میداد: روزی كه ديگر مبارزهای نداشته باشيم؛ اسلام بر همه جا فائق شود؛ انقلاب پيروز شود؛ ما نه تنها سه صلوات، كه يك صلوات هم نمیفرستيم! امروز اين سه صلوات، مبارزه است! راننده میفهميد، روحانی نمیفهميد!
اين را مثال زدم تا بدانيد خواص كه میگوييم، معنايش صاحب لباسِ خاصی نيست. ممكن است مرد باشد، ممكن است زن باشد. ممكن است تحصيلكرده باشد، ممكن است تحصيل نكرده باشد. ممكن است ثروتمند باشد، ممكن است فقير باشد.
انواع خواصِ طرفدارِ حق/ حتّی خواصِ طرفدارِ حق هم به دو قسم می شوند...
بقیه در ادامه مطلب....
رایةالهدی ، تارنمای هیئت کربلای بیت المهدی(عج) ، کــــــرج